Artea eta fedea

Hondarribiko alde zaharraren bihotzean Jasokunde eta Sagarrondoko Andre Mariari eskainitako parrokia-eliza altxatzen da. Hiri honetako jendearen fede sakonari esker eraiki zen tenplua, eta mendeetan zehar bidaiari, merkatari eta erromes ugarik bisitatu izan dute, biltze eta otoitz uneak bilatzeko Konpostelara bidean.

Ongietorria ematen dizugu eta Erdi Aroko harresiaren zatien gainean eraikitako tenplu bikain hau bisitatzera gonbidatzen zaitugu, antzinako tenplu erromanikoaren orubean.

XV. mendearen bigarren erdialdean hasi ziren eraikitzen. Kondairak dioenez, lehen harria 1471n jarri zuen Armagnaceko Kondeak diamantezko eraztun baten ondoan, baina, ziurrenik, lanak urte batzuk geroago hasi ziren, 1474an.

Elizaren eraikuntza politikoki eta militarki oso gorabeheratsua zen garai batean eraiki zen. Horrek eragin handia du eraikinean, eta, ondorioz, gotorlekuak modernizatzea lehenesten da, erlijio-obrako materiala transferitzera behartuz. Horrekin batera, obrak geldirik egon ziren, gurutzaduraren altuerak gazteluko lan militarrak oztopatzen baitzituen. Isabel Katolikoa Erreginaren ondorengo dekretu bati esker, udalak hondarribiarren nahien arabera eraiki ahal izan zuen elizako gurutzadura. Eraikuntzako lehen fasea 1549an amaitu ondoren, Baionako apezpikuak, Aita Joanes de Gauna, sagaratu zuen tenplua.

“Armenaceko kondeak, zaldun frantsesak, jarri zuen zimenduko lehen harria, eta, bere izena duen diamantezko eraztun aberats bat dago harri horren azpian, hiribilduak egin zion zerbitzua eskertzeko, eta oso mesede handitzat jo zuen”

Zaldibia batxilerraren testigantza. 1560

Datu historiko horiek ezagutu ondoren, San Pedro eta San Andres apostoluen tailuek, anai-arrebak eta Jaunaren apostoluak, sarrera zaintzen duten esparru sakrora sartu.Izar-formako gurutze-ganga bikain batek eusten dio koruari. Erdiko giltzarriko medailoiak, handiagoa, Birjina eta Haurraren irudia ditu. Gangaren ezkerreko angeluan, alde banatan lehoi arranditsu bat duen gaztelu batek Baionako hiriaren armarria irudikatzen du. Parrokia elizbarruti horretakoa zen bere eraikuntzaren garaian.

Bisita hasteko Epistolaren nabera jo behar dugu, sarrera nagusiaren eskuinetara. Hemen, ohiko konposizio ikonografikoa duen Kalbario deigarri bat ikusten dugu; Jesukristo gurutzean, bere ama, Ama Birjina eta San Juan apostoluarekin batera. Multzoaren gainean, “Jordan ibaian Jesukristoren Bataioaren” beirate koloretsu bat dago.

Alboko horman bataiategia eta bataiarria daude, estalki original batez estalia. Bertan, Hondarribiko semeek jaso dute bataioa belaunaldiz belaunaldi. Bataioa kristau bizitzaren oinarria da. Espirituaren bizitzaren ataria eta gainerako sakramentuetara sartzeko atea da. Bataioaren bidez, bekatutik askatuak eta Jainkoaren Seme-alabak bezala birsortuak gara, Kristoren kide izateko Elizari erantsiak.

“Bene-benetan diotsut: Ezin izango da inor Jainkoaren erreinuan sartu, uretik eta Espiritutik jaiotzen ez bada”

Joan 3, 5

Jarraian, antzeko bi erretaula daude. Lehenengoa Paduako San Antonioren erretaula da, Jesus Haurra besoetan duela irudikatutako santu bakarrenetakoa. San Antonen eta zaieldun beste santu baten tailuak bi alboetan daude, eta teilatupean San Joan Bataiatzailearen irudia agertzen da.

Ondoko erretaulan, Pilarreko Ama Birjinarenean, Zaragozan Santiago Apostoluari egindako agerpenaren eszena irudikatuta dago. Bi alboetan, bi santu ezezagunak daude; multzoa, berriz, deabrua oinpean duen San Migel Goiaingeruak koroatzen du.

Gure ibilbideari jarraituko diogu nabearen burualderaino, Arrosarioko Andre Mariaren erretaula barrokoa ezagutzeko. Tailu nagusiak, erretaularen erdiko horma-hobia hartzen duenak, ezaugarri finak eta lasaitasun handia ditu. Maria bere Semea aurkeztu eta eskuineko besoa aurreratzen duen ama gazte bat bezala agertzen da, arrosarioa hurbilduz. Irudiarekin batera, San Agustin eta beste santu baten irudiak daude.
Goiko gorputzean, zutabe soilen artean, San Domingo Guzmanen irudia dago, Dominikoen sortzailea; Alexandriako Santa Katalinak eta beste santu batek eskoltatua. Teilatupea Betiereko Aitaren irudiak errematatzen du, eta muturretan bi irudi alegoriko jarri ziren, Sendotasuna eta Justizia. Fedea, Itxaropena eta Karitatea bertute teologikoen osagarri diren bertute kardinaletako bi dira.

“Zatozte niregana, nekatu eta zamatu guztiok, eta neuk emango dizuet atseden. Hartzazue nire uztarria eta ikasi niregandik, gozoa eta bihotz-apala bainaiz ni, eta aurkituko duzue bizitzarako atsedena; eramanerraza baita nire uztarria eta arina nire zama”

Mateo 11, 28-30

Orain, Jasokunde eta Sagarrondoko Andre Maria buru duen erretaula nagusia dagoen aldarearen oinetara iristen zara. Gaur egungo erretaula, estilo neogotikokoa, 1914ko irailaren 8an inauguratu zen, hiriko zaindariaren egunean. Bere arkitektura lirainagatik eta urre koloreko polikromiagatik nabarmentzen da, eta hormatik bananduta dago absideko leihateak ez estaltzeko. Absideko leihateak ekialdera irekitzen dira, tenplu kristauetan ohikoa den bezala. Ekialdetik eguzkia sortzen da, Kristoren sinboloa, Kristok bezala argitzen eta bizia ematen diguna.

Aurreko erretaula sute batek suntsitu zuen, eta Ecce Homoren tailu delikatua (tabernakuluan dago) eta San Joan eta San Andres apostoluen irudiak (erretaularen behealdean) baino ezin izan ziren salbatu.

Jasokunde eta Sagarrondoko Andre Mariaren irudi dotorea, barroko estilokoa, multzo oso erdian dago. Artelan hau, jatorriz Napoliko lantegi batekoa, 1753an iritsi zen Hondarribira. Jainkoaren Amak ezkerreko besoan eusten dio semeari, eta eskuineko eskuan, berriz, sagar bat du, Jainkoaren Semearen jakinduriaren ideia islatzen duen sinboloa. Andre Mariaren irudiaren alboetan, San Prudentzio eta San Frantzisko Asiskoaren tailuak ikus ditzakegu bere ezkerrean; eskuinean, berriz, Santa Teresa Jesusena eta San Ignazio Loiolakoa, Gipuzkoako zaindaria eta jesuiten sortzailea.

Bisitarekin jarraituz, Ebanjelioaren nabera joango gara. Burualdean, Jesusen Bihotzaren erretaula dago. Jaunaren irudiaren ondoan, San Rokerena ikusiko dugu. Honek bere hankako zauriak erakusten ditu eta txakur batek laguntzen dio. Animalia hori, bere beharrizanetan laguntzen ziona, Probidentziaren zeinu bat da, eta beti sartzen da santuaren ikonografian. San Sebastian irudi geziz beteta ere hor dago, antzinako garaietan debozio handiko martiria, hilzorian daudenen zaindaria eta izurritearen aurkako babeslea delako.

San Pedroren irudia, aita santu gisa jantzita eta katedran eserita, bere eskumakilarekin bedeinkatzen duela dirudien bitartean, goiko gorputzeko erdiko nitxoan dago. San Paulok eta San Andresek, gurutze bereizgarriarekin X forman, laguntzen dute.

Erretaula erakargarriaren behealdean, Jesusen Bihotzaren irudiaren azpian, Jaunaren Presentzia Eukaristikoa Sagrarioan, tenpluko altxorrik handiena oharkabean joaten da. Kristo biziak salbatu eta berrerosi egin gaitu, dohain oparitu digu betiko bizitza, eta beti dago gure ondoan.

“Izan ere, Jainkoak hain maite izan zuen mundua, non bere Seme bakarra eman baitzion, harengan sinesten duenik inor gal ez dadin, baizik betiko bizia izan dezan”

Joan 3, 16

San Jeronimoren atea, elizako zaharrena, eta hondo gorriaren gainean dagoen “Kristo Gurutziltzatuaren” tailu soila gaindituz, XVIII. mendearen hasierako churrigueresko estiloko erretaula antzekoak ikus ditzakegu.
Lehenengoa, Doloretako Ama Birjinarena da, eta bere irudia erdiko horma-hilobian dago. Jaunaren Ama minduta agertzen da bere semearen Pasio eta Heriotzaren aurrean. Azpian, tamaina bikaineko eta beso artikulatuak dituen Kristo Etzanda bat dago. Bi irudiak Hondarribiko Aste Santuko prozesioetan agertzen dira. Espiritu Santuaren irudikapen batek errematatzen du multzoa.

“Ez al dakizue Jainkoaren tenplu zaretela eta Jainkoaren Espiritua zuengan bizi dela?”

I Korintoarrei 3, 16

Salomondar zutabeen artean, bere besoetan Jesus Haurra duen San Joseren tailua da erretaularen buru. Goiko aldean Sortzez Garbiaren irudi interesgarri bat bereizten dugu, eta Jainko Aitaren erliebea, berriz, atikoan.

Amaitzera doa elizako bisita, zeinetan uztartu baititugu artea eta fedea. Bisita atsegina gertatu izana opa dizugu. Elizatik irten aurretik, gonbita egin nahi dizugu zure baitara biltzeko eta otoitzerako tartetxo bat har dezazun, Gure Amaren irudi abegitsuaren aurrean isiltasunean eserita, eta gogoeta egiteko haren bizitzari buruz, besteei emana eta esker onean oinarritua izan baitzen. Edo Sagrarioaren aurrean Jainkoa gurtu eta loriatzeko. Horretarako, eskuragarri dituzu hainbat otoitz, une honetan lagungarri izan daitezkeenak, baita erretaulen Santuen bizitzan sakontzeko estekak ere.

“Gure salbamena Kristoren odolaren oparia da, Jainkoaren dohain eta guganako baldintzarik gabeko maitasunaren dohaina delako”

ESTEKAK

SALBE

Agur Erregina, Ama errukiorra gure bizitza, gozotasun eta itxaropena, agur. Zuri deiez gatozkizu Ebaren ume erbestetuok. Antziz eta negarrez gatozkizu negar herri honetan.

Ea bada gure bitarteko andrea. Zure begi errukitsu horiek gugana jaitsi itzazu
Eta erbeste honen ondoren erakusguzu Jesus, zure sabeleko seme onetsi hori. Oh, Bihotz bigun! Oh, Errukior! Oh, Maria, Birjina Gozoa!

Gure alde otoitz egizu Jaungoikoaren Ama done horrek Jesukristo gure Jaunaren agintaritzak jadetsi ditzagun.

OROITU

Oroitu, oh Andra Mari errukiorra!, inoiz ez dela esan inork ez duela babes gabe utzi, zure laguntza eskatzen zure aurrean joan direnen artean.

Konfiantzari esker, Zugana nator, Ama, birjinen Ama Birjina, eta nire bekatuen pisuaren azpian adiakatzen, Zure aurrean aurkeztera ausartzen naiz

Jainkoaren Ama, ez baztertu nire erreguak, baina entzun eta onar itzazu maitasunez. Amen.

ERROMESEN BEDEINKAPENA

Jaunak bedeinka eta zaindu zaitzala, zugan bere aurpegia argi dezala eta bere grazia eman, zugan arreta jarri eta bakea eman.

Berak zure bihotzeko begiak argi ditzala deitzen zaituen esperantza zein den jakin dezazun, zein zure etorkizuneko aberastasuna, eta oztopoak gainditzen lagundu bere Maitasunaren zerbitzari eginez.

Amen.

Parrokiari lagundu

“Hiru gauza ditugu oraindanik, iraunkor direnak: sinesmena, itxaropena eta maitasuna; baina hiruretan handiena MAITASUNA da.” (1 Cor. 13, 13)

Asko ahal baduzu, asko. Gutxi ahal baduzu, gutxi. Ezin baduzu ezer, ezer ez.

TENPLUTIK IRTETEAN, EGIZU ZURE DOHAINA. JAINKOAK BEDEINKA ZAITZALA!

Parrokian parte hartu

Besteei laguntzeko gogorik bai? Mundu justuago eta gizatiarrago bat eraiki nahi duzu? Zu bezalako pertsonen bila gabiltza. Gure komunitatearekiko konpromisoaren bidez, hori egia bihurtzeko aukera duzu.
EGIN ZAITEZ BOLUNTARIO!