Webgune honek galletak erabiltzen ditu ahalik eta erabiltzailerik onena eskaintzeko. Cookie informazioa zure browsean gordetzen da eta funtzioak betetzen ditu, hala nola gure webgunera itzultzean zu ezagutaraztea eta gure taldeari laguntzea webguneko zein ataletan iruditzen zaizun interesgarriena eta erabilgarriena ulertzen.
Artea eta fedea · Portuko eliza
EZAGUTU GURE ELIZAREN HISTORIA
Bisitari maitea, ongi etorri Hondarribira eta Magdalako Maria Santuaren elizara, “Portuko eliza” izenez ezagutzen dena. Hondarribiko herriaren fedeari eta debozio handiari esker eraiki zen tenplu hau, bai bertako klase aberatsena, bai itsasoko jendearena. Eraiki zenetik, bidaiari, merkatari eta Konpostelara bidean dauden erromes askok bisitatu dute, eta bake, biltze eta otoitz uneak aurkitu zituzten. 2023an bere mendeurrena ospatuko da.
Denbora luzez, Hondarribiak bi gune oso desberdin izan zituen. Alde batetik, merkataritza, administrazio zibila, militarra eta erlijiosoa, etxe nobleak biltzen ziren harresi-esparruaren barruan bizi zena. Hiriko ateak irekitzeko eta ixteko ordutegi zorrotza zuten denek. Bestalde, baserrietan bizi zirenak kanpoan zeuden. Arrantzaren mende zegoen herria zen, eta, gehienak, portuko auzoan bizi ziren. Auzo hau Magdalako Maria Santuaren eliza zaharraren inguruan eraikitako etxe-multzo bat zen, ermita-ospitalea eta Jasokunde eta Sagarrondoko Andre Maria parrokia baino zaharragoa izango zena.
Denbora pasa ahala, harresitik kanpo harrizko etxeak eraikitzeko debekua desagertu egin zen, ihitokiak lehortu egin ziren eta itsasoari irabazitako lurretan etxebizitza hobeak eraiki ziren. Horrela, jatorrizko errebala oso auzo jendetsua bihurtu zen. XIX. mendearen erdialdean, itsas bainuei eta turismoari esker, txaletak, kasinoak eta hotelak sortu ziren. Orduan, era guztietako beharrak areagotu egin ziren, besteak beste, auzoari eliza handiago bat ematea, portuko errebaleko antzinakoaren ordez.
“Asteko lehen egunean Magdalako Maria hilobira joan zen goizean goiz, artean ilun zegoela, eta harria hilobitik kendua ikusi zuen”
Joan 20, 1
Hori dela eta, 1912an, herriak ideia hau sortu zuen: “portuko auzo jendetsu eta dotorean kapera publiko txukun eta gai bat eraikitzea, Jainkoa gurtzeko eta herriari beharrezko elikagai espirituala emateko. Udalari laguntza eskatzen zitzaion arazo eder bat konpontzeko: premia sentitu bat eramatea, Jaunaren etxeak eskatzen duen distirarekin kristau gurtza sustatzea eta gaur egun udako leku aristokratikoak eskatzen duena, eta herri baten ongizate eta oparotasunerako hain beharrezkoak diren Gurutziltzatuaren irakaspen ederrak zabaltzea. (…)”
Udalak gustura onartu zuen eta alkatea buru izango zuen batzorde bat izendatu zen. Batzordeak hiru kokaleku posible proposatu zituen, baina lursailen jabeetako batzuek ezartzen zituzten baldintzak gaindiezinak izan ziren, eta, beraz, proiektua baztertu egin zen.
Ideiak indarra hartu zuen berriro 1920an, eta uztailaren 30eko udaleko aktan, auzotar batzuek zer nahi duten azaltzen da: “sinatzaileek, jabeek eta denek uda-garaian Hondarribiko Hiri honetan bizi direnek, begirunez azaltzen dugu: hiri honetako apaiz parrokoaren ekimena atseginez jakin dugula, Kultu Katolikorako erabiltzen den lokala hobetzeko portuaren auzoan (…) Kultu Katolikoak eskatzen dituen baldintzak ez dituelako”.
Horren ondorioz, hainbat harpidetza herrikoi jarri ziren martxan, eta, lan gogorren ondoren, 1921eko apirilaren 17an jarri zen lehen harria. 1923ko uztailaren 22an, Magdalako Maria Santua jaian, hari eskainitako kapera berria inauguratu zen: “eliza bedeinkatu egingo da goizeko bederatzietan. Bederatzi eta erdietan Magdalako Maria Santuaren irudia prozesioan eramango da Kapera Zaharretik. Ondoren, Meza Nagusi ospetsua egingo da, Tenplu berriaren irekiera amaitzeko.”
“Maria hilobi ondoan gelditu zen, kanpoan negarrez. Halako batean, oraindik ere negarrez, hilobirantz makurtu zen, eta bi aingeru ikusi zituen zuriz jantziak, Jesusen gorpua egon zen tokian eserita, bata burualdean eta bestea oinetan. Aingeruek esan zioten: –Emakume, zergatik ari zara negarrez? Hark erantzun zien: –Nire Jauna eraman dute, eta ez dakit non ipini duten.”
Joan 20, 11
Tenpluaren jatorriari buruzko zertzelada historikoak egin ondoren, zure bisita hastera gonbidatzen zaitugu. Erdiko korridorea bere burualderantz poliki zeharkatzen duzun bitartean, alboko hormetako irudien eta beirateen xehetasunak kontatuko dizkizugu.
Has gaitezen bisitarekin, koruko eskaileren gainean dagoen triptikoari arreta jarriz. Erdian Familia Santua dago, eta eskuinean Santa Candida Maria Jesusena (Juana Josefa Cipitria y Barriola izenekoa), Andoaingo “Berrozpe” baserrian jaio zena 1845eko maiatzaren 31n. Jesusen Alaben Kongregazioa sortu zuen eta Benedikto XVI.ak kanonizatu zuen 2010eko urriaren 17an. Ezkerreko beiratean beste santu bat dago.
Jarraian, San Kristobal eta San Esteban beirateen azpian, San Antonioren irudia dago.
Ondoren, Karmengo Ama Birjinaren irudiaren gainean, arrantzaleen eta marinelen zaindaria, San Roke eta San Jose beirateak bereizten ditugu.
Alboko atearen ondoan, Javier Sagarzazuren “Birjina eta Haurra” margolana dago, eta, haien gainean, Jesusen Bihotz Sakratuaren eta Mariaren Bihotz Garbiaren beirateak ikusiko ditugu.
Epistolaren alde hau bi euskal santuren beirateek osatzen dute: San Mikel Garikoitz eta San Balendin Berrio-Otxoa, San Joseren tailuaren gainean.
Sakristiara sartzeko atearen ondoan, Magdalako Maria Santuaren ermita zaharretik datorren Betiko Sorospenaren Andre Mariaren irudia dago.
“Bizi zaitezte itxaropenean alai; izan eroapen handiko ezbeharrean eta iraupentsu otoitzean”
Erromatarrei 12, 12
Ezkerrean, Jesusen Bihotzeko Andre Mariaren irudi bikaina ikusiko dugu. Tailu honi buruz, Florentino Porturen liburuan irakur daitekeenez, antzina parrokiako San Jeronimo kaperan, gaur egun Guadalupeko Andre Mariari eskainia, aldare bat zegoen, hiru horma-hobirekin eta irudi desberdinekin:
“Jesusen Bihotz Sakratuaren irudia San Pedroren aldarean jarri zen, eta hura zegoen lekuan, Jesusen Bihotz Sakratuaren Andre Mariaren irudia, Mariano Ameztoy eta Mayok emana. Aldare eta irudi hori Santa Maria Magdalena elizan (portukoa) dago gaur egun”.
Ziur atentzioa eman dizula leku honetan flotatzen ari dela dirudien ontziak. Marinel zinopariak maiz izan dira emandako mesedeengatik esker oneko, eta iraganeko garaien oroigarri gisa gordetzen dira.
Orain tenpluaren burualdera begiratzeko unea da. Branka formako anboi bat ikus dezakegu, eta aldare nagusia, delikatuki apaindua hiri honetako marinelek emandako sareekin.
Magdalako Maria Santuaren irudi berezia inguratuz, tenplua berari eskainita baitago, eta absideko hormak apainduz, Tiberiades lakuko Mirarizko Arrantzaren eszenako fresko deigarriak ikusten dira. Jesukristoren irudia, Unibertsoaren Jauna, nagusi da multzoan. Apostoluek bi txalupetan botatzen dituzte sareak, Maisuak adierazten dien bezala, eta konfiantza osoa dute beren Hitzarengan. Hondarribiko herria ezin hobeto irudikatzen duen eszena da, eta itsasoko jendearen fede ikaragarriaren isla da, Jesusen lehen jarraitzaileen antzekoa. Obra 1948an egin zuen Gaspar Montes Iturrioz margolari irundarrak.
“Izan ere, Jainkoak hain maite izan zuen mundua, non bere Seme bakarra eman baitzion, harengan sinesten duenik inor gal ez dadin, baizik betiko bizia izan dezan”
Joan 3, 16
Ezkerrean, aldarearen eta hormako Gurutze bikainaren artean, Sagrarioa dago, hau da, Jaunaren Presentzia Eukaristikoa, tenpluko altxorrik handiena oharkabean joaten da. Kristo biziak salbatu eta berrerosi egin gaitu, dohain oparitu digu betiko bizitza, eta beti dago gure ondoan.
Gure bisitarekin jarraituko dugu, beti erlojuaren orratzen kontrako noranzkoan. Beirate horietan Sienako Santa Katalina eta Karmengo Ama ikus ditzakegu, Arimen erliebe bitxi baten gainean. Lehen planoan, purgatorioko arimak agertzen dira erregu-keinuan, Ama Birjinari begira. Ama Birjina konposizioaren erdian dago, eta seme-alabak samurtasunez begiratzen ditu eta arima purifikatuei laguntzen die Zerura igotzeko.
Ondoren, San Pedro apostoluaren tailu gainean, San Migel Goiaingeruaren eta Lisieuxeko Santa Teresaren beirateak daude.
Jarraian, Loiolako San Inazioren irudi gainean, Gipuzkoako zaindaria eta Jesuiten sortzailea, bi santu frantziskotarrenak daude; fundatzailea, San Frantzisko Asiskoa, gure Jaunari eusten bere estasi mistikoetako batean, eta Paduako San Antonio, Jesus Haurra besoetan duela irudikatzen den santu bakarrenetakoa.
Hurrengo multzoan, Sortzez Garbiaren tailu gainean, Cosme eta Damian santuen eta Santa Luziaren —bistako zaindaria— beirateak ikusten ditugu.
Azken taldea irteerako ate gainean dagoen triptiko bat da. Erdian, “Jainkozko artzaina”; eskuinean, San Mikel Garikoitz eta ezkerrean, San Balendin Berrio-Otxoa. Horien artean, egile anonimoaren Magdalenaren mihise bat.
Elizatik irten eta euskal lurretan barrena abiatu aurretik, gonbita egin nahi dizugu zure baitara biltzeko eta otoitzerako tartetxo bat har dezazun, Sagrarioaren aurrean Jainkoa gurtu eta loriatzeko. Horretarako, eskuragarri dituzu hainbat otoitz, une honetan lagungarri izan daitezkeenak, baita erretaulen Santuen bizitzan sakontzeko estekak ere.
“Jesus bizirik dago gure erdian, Hura bera da atzo, gaur eta beti”
MAGDALAKO MARIA SANTUAREN OTOITZA
Santa Mariaren Magdalena, bekatu askoren emakumea, Jesusen maitearen bidez bihurrituz, eskerrak ematen dizkizuen lekukoak Jesusek maitasunaren mirariaren bidez barkatzen dituen.
Zu, zoriontsu betiereko jainkosa dagoeneko, bere presentzia gloriarrean, intercede nazazu, egun batean beraren poztasun berberean partekatuko dut. Amen.
ERROMESEN BEDEINKAPENA
Jaunak bedeinka eta zaindu zaitzala, zugan bere aurpegia argi dezala eta bere grazia eman, zugan arreta jarri eta bakea eman.
Berak zure bihotzeko begiak argi ditzala deitzen zaituen esperantza zein den jakin dezazun, zein zure etorkizuneko aberastasuna, eta oztopoak gainditzen lagundu bere Maitasunaren zerbitzari eginez.
Amen.
Parrokiari lagundu
“Hiru gauza ditugu oraindanik, iraunkor direnak: sinesmena, itxaropena eta maitasuna; baina hiruretan handiena MAITASUNA da.” (1 Cor. 13, 13)
Asko ahal baduzu, asko. Gutxi ahal baduzu, gutxi. Ezin baduzu ezer, ezer ez.
TENPLUTIK IRTETEAN, EGIZU ZURE DOHAINA. JAINKOAK BEDEINKA ZAITZALA!
Parrokian parte hartu
Besteei laguntzeko gogorik bai? Mundu justuago eta gizatiarrago bat eraiki nahi duzu? Zu bezalako pertsonen bila gabiltza. Gure komunitatearekiko konpromisoaren bidez, hori egia bihurtzeko aukera duzu.
EGIN ZAITEZ BOLUNTARIO!
EGIN ZAITEZ BOLUNTARIO!